18 september 2023

Dialectgroep ‘Honderd op nun Hohp’

Maria Meulendijk

PEHPERKOEK

Hoi,

Ik ben dur ons Han, van ut Vallekeswirds lehsplaenkske gevroagd um un stukske te schrehve op zun Vallekeswirds en ik zal oe zegge dae velt verrekkes tege; ut is net of ik wir nor school gô, maer ik zal uerst is zegge wie ik ben.

Ik hiet mee munne maeskesnoam Maria van Hoof, gebórre op de Lindereweg. Ik heb un bruuhr en un zuster en ók ben ik al feftig joar getröoewd mee Wil Meulendijks, vrueger öt de Nieuwstroat. We hebbe twih keinder; unne jonge en un maeske en drie klaehnkeinder. Van klens af án ben ik vrueger thuys groht gebrocht mee Vallekeswirds te proate; tege ons keinder en klaehnkeinder ok aaltij. Ge moeter toch nie án denke as ge straks in ut bejaardehuys zit, daesse oe dan nie kenne verstôn. Toen de klaehnkeinder gebórre ware was ut: “Moeder kende gij oppahse?” Zoh gi dae in dezen tehd. Vrueger blihf de moeder thuys. Zoh kwame ze tusse de middig bij ons ehte en d’n ihne keer krigge zu struyf en d’n andere keer bulling, dae vonne ze lekker.

Tot d’n oudste unne kihr vroeg: “Oma, waar is bulling van gemaakt?” Ik docht dae gôi ik nie zegge, want dan lusse ze ut nie mir en toen zee ik maer dae ik ut unne kihr bae de slachter zou vroage.

Zoh moete ók nóit iets van ut Vallkeswirds nor ut Hollands umzette. Ons oudste klaehnkeind hai op vakantie toen ze elluf waar un maenneke lere kenne op de camping en die kwam bae hun unne keer sloape, ut was zônnen bovenslótse. Die zaht ók bae ons án tôffel, dus ik vroeg op zun Hollands: ”Lust jij ook een sneetje peperkoek?”,want op zun Vallekeswirds zeg ik:”Luste gij ók un sneeke pehperkoek?” Witte wa daettie toen zee?  “Wat is dat, mevrouw?” Toen liet ik ut um zien en toen zee ie: ”O, u bedoelt een plakje ontbijtkoek!” Dus ge ziet, dan slôdde ieders keer unne flater en nou gô ik ur un end án braeie…

18 september 2023

Dialectgroep ‘Honderd op nun Hohp’

Ons Han

EFKES MIJMERE

Zùmaer unnen dag in ut begin van dees joar. Ut stiefelde un bietje buyte, ut waeide en af en toe dee ut ók wa wirlichte. Ut zaag ur zumaer triestig öt. Ik docht daes goei weer um un endje op te lohpe. D’n hond an zunne riem, unne waehrumme jas án en doar ging ik.

Van mehn öt liep ik nor de Willibrorduslaan. Ik blihf efkes stôn kehke. Hier stón vrueger de St. Josefkerk mee án de zijkante zunne wátterbak wur we as keiner vul spulde. In de weinter laag ur ijs op, wa we kuppot góide mee stihn en in de zommer konne we mekare natspierse. De buskes án de vurkant, doar deeje we tikkertje in tôddae hul oew bihn onder de schramme zate. Intusse waar ik de kerk al wir vurbae, rechzaf, op d’n hoek Haagstroat en Willibrorduslaan stón de boederey van boer Nieuwenhuize, mee dörneffe un gruentewinkeltje mee de noam ‘Valencia’.

In de zommer krohpe we dik naeffe de kerk af en dan kwamde bae de fruytbéum van boer Nieuwenhuize’n öt. Ik weet zeker daettie un ántal hul moager joare het gehad, gezien zun fruyt dan. Durkuiere maer wir. Slachter Weinters op d’n hoek van de Haagstroat en um d’n hoek Greven – Hoevenaars mee unne winkel vol porselein en och, hier waar ók bruidsmodezaak ‘Orchidee’.  Ut lampewinkeltje van Fam. Gerrits mee moeders aaltij in de zaak. En wa moeste vul tehd hebbe as ge doar allihn maer un laemke gingt hoale. En hier, hier lag un braakliggend veldje mee de nohdwinkel van Vermeulen durrop toen zun zaak op d’n Eindovenseweg afgebrand waar.

Lohp ik over d’n Eindovenseweg en kom ik öt bae Smulders, café en friettent. Ik docht wir án dieje’n oavund lang geleje. We ware weeste danse bae Lavrijsse. Vurdae we noar huys ginge viete we bae Pieman (Smulders) aaltij nog un frietje mee aeige majunehs. Komme we öt de Bilmanstroat gelohpe, zien we dae Henk bae Smulders nor binne gôt. Die hadde destehds zun gloaze vitrine die án de zijkant ope waar. Doar lage nie allihn de frikadelle en zoh maer ók de slagroombolle die over ware öt de bakkerey op de Corridor. Ut duurde aaltij efkes vurdae iemes öt de café nur vurre waar gesloft. Henk nam zun kans, schoht mee zun hahnd ahchter de vitrine, viet unne slagroombol en döoewde die ahchter zun lehre jaeske, nie wetend dae wellie dae hadde gezien. Intusse waar Piet veur ángekomme en nam de bestelling op. Op dae mument kwame wellie binne. Paul lopt op Henke’n af en gift hum un goei pehr op zun borst mee de woorde: “Hé Henk, gij ók hier?” De slagroom en sjùkla verspraeide zun aeige tot in zun borsthoar, maer hij kos netuurlijk niks loate merke. En wij lache.

De vrachtwoages stônne nog naeffe de friettent en de verslete bahnd lage doar reye dik opihn getahse. Verstoppertje spulde we doar. Ge kond as keind zende in zunne tórre mee bahnd springe, umdaetter wel honderd van die tórres ware, waar ut moeilijk zuuhke. Vul plezier gehad doar; ons moeder docht doar anders over, maer daes wir un aander verhoal. De Gruyter án d’n overkant mee ‘het snoepje van de week’. De driehoekige klok van Heuvelmans die zu kenmerkend waar op d’n Eindovenseweg. Sund dae ze die weg hebbe gedôn, nou kende nerrugus mir zien hoe loat ut is. Veraa, de spulgoehdwinkel.  Het treintje daetter liep mee Sinterekloas, ut vurportaltje wur ge toen nog umhenne kont lohpe. Án d’n overkant de Rieter en nog een winkeltje mee huui en pette, wurvan d’n eigenaar oe aaltij mee grohte vuröt liggende ohg ánkihk.

Ik kom ángeslenterd bae café ‘In de Sleutel’. Ik gôi op ut terras zitte um te geniete van un lekker baekske koffie mee mun ohg net as vrueger gericht op de kruysing. Ik zucht: kaek, van unne maehrigge die begon mee koai weer, tóch wir unne schónne vurmiddeg gemakt...

21 september 2023 

Dialectgroep 'Honderd op nun Hohp'

Ons Han

AMBACHSSCHOOL

Tis nie zoh daettie ur nooi  henne ging. Nih, dae maak nie zegge. Alihn frijdugssmhaerigges. As ie ur is NIE waar, dan waar dae frijdugssmaehrigges. Tandarsbezuekskes, koppehn en ’n snotneus, doar hai ie altij frijdugs lahst van. Drie uere duurde dieje fluywekul. Rehkene, taal en wa frunnikke án auto’s; och, diejen tehd zat ie wel öt.

Maer dae houtbewerke... Assie schuurpùpier in zun hahnd hai, dan ginge zun hoar al overend stôn. Hij waar un goei lummelke. Lehfde van dag tot dag. Rotzakkerey öthaole dae waar zehn lehve. Beurske trekke, spijkerkes op ut fietspad strooie. Nie allihn netuerlijk, altij mee un gruupke kameruyi. Nie allihn aander, maer ók onder mekaar kozze ze flink kliere. De mister waar al is bae hun thuys gewist, daettie un joar over zou moete doen umdaettie eigelijk niks dee op school. Zùdoende han ze um thuys wá ángespoord. En irlijk is irlijk, NOG un joar op de ambachsschool zaag ie nie zitte. Maer jae, zun moate en de maeskes, dae trok toch ók hul hard án hum.

Wir op ne vrijduggemaehrigge hai mister Thijsens hum bij um geroepe. “Löstert”, hai ie gezeed,“de innigste menier um dees joar nog te slage, is as ge un goei punt hôlt vur oew vlaggeschip”. Ze han ut hul joar d'n tehd gehad um un houtere schip te moake mee zeile en vlaggemaaste. Zehn werkstuk waar nog inne vierkantigen blok hout. “Mister”, zee ie, “maak um mùsschien mee nur huys nemme, dan kan ik ur doar nog an werrikke?” Hij gebrökte zun tùnnilspeulers talent: “Ik zou toch gehr slage dees joar, mister en ik goi ur thuys kaeihard án werrikke". Hoewel hul de klas grinnikte umdaese wel wizze daettie iets van plan waar, trói de mister dur in. “Nou, goehd dan”, zee ie.

Un goei wehk lôtter zattie bae zunne kameraod ahchter in de schuur. Hij vertelde van zun boot en daettie nie wis wattie doar mee án moes, want in GIN geval ging ie án ut gutse of schure. Mee un man of zes han ze nur zun relaas gelösterd. Un ouwer bruur van zennen beste maot zaat er ók bae en zee: “Ik heb mehn schip nog van un por joar trug; dae kende kohpe vur vehfentwintig gulde”. Snotjandorrie, dè waar un goei idee. Was ie mùtihn van alles af. Zù gezeed, zù gedòn. Wá waar ut lehve toch schón as ge wist dae alles in kanne'n en kruyke zaat...

Hoe ut ken daettie toch nog un joar extra nur de ambachsschôôl moes? Ik zal ut oe ötlegge. D'n tehd kwam dae ut schip ingeleverd moes worre. Hul friht ging ie de klas in. “Mister, kekt is hoe hard ik gewerkt heb”, zittie toen ie zehn boot op de exametôffel nirzette. “Dae hek goehd gedôn, hè“, flimde'n ie vedder. De mister hai ut te druk en knikte maer ne keer. De leste schooldag ging um, iederihn weg, weg van de pláts wur de miste unnen hekel án hadde.

Twih wehke van spanning volgde vur iederihn; geslaagd of nie?  De ötslage kwame bij iederiin binne, zoh ók bae onze vriend. Gezakt!!!! Op hohg pohte ging ie nur de schuur wur iederihn zun aeige wir vezameld hai, inclusief die ouwer bruur van zenne kameroad. Volop fist; alleman geslaagd! Hij deej de deur ope en toen wier ut muysstil. "En? Ók geslaagd?" zee die bruur mee ne lach. “ Nih, verdomme, ik hai un vierenunhalf vur mun boot”, riep ie koad. “Dae ken wel is kloppe”, zee ie “want dae hai ik destèèds ók”.

5 oktober 2023

Dialectgroep 'Honderd op nun Hohp'

Onzen Haendrik

"MAG IK UT ONS MAM DAN VERTELLE?”

Dees verhaaltje kumt öt d’n tehd dae de ötdrukking ‘prettig weekend’ nônnie bestón en ut is sestig joar geleje echt gebeurd. Mense ginge in diejen tehd gewohn zes doag per wehk werrikke en ók wij as klaehn jong moeze op zôtterdag nog nor school ’s maehrigges. Ons jongesschooltje (Lucasschool in Valkenswaard) hai unnen hulle lange gang mee án inne kant de lokale. Ik zat naeffe ut roam án de gangkant en we ware án ut rehkene. Inins zie ik onze vádder in zun brandweeruniform dur de gang kômme gebanjerd en hij zwaeide efkes toen ie mehn zag zitte. Ik zwaeide vurzichtig trug in de hoop dae de juffrouw ut nie hai gezien. Hij lachte en klopte’n op de deur van ons lokaal…

Onze vádder was eigelijk loodgieter, maer dur de vorstverlet in de kaoewe weinter van 1963 hattie lang in de vorstverlet gezete. Dae hai nùtuerlijk nie zù veul opgeleverd as daettie dur hai kenne werrikke en wá beune, maer doar trokke de rehkeninge die binne kwame zun aeige niks van án! Dùrrum hattie in april gesolliciteerd bij de beroepsbrandweer in Eindove en hij was ángenómme.

Ut môkte wel indruk, hurre, op 5 oktober 1963, dae pikzwart uniform mee al die blinkende kopere knupkes en die pet mee dae insigne vur de deur van ons klas. De juffrouw dee ope, buerte wá mee onze vádder op de gang en turnoa móggik mun spullekes in ut loaike van mun tôffelke doen en nor onze vádder gôn. Ik dee de deur dicht en toen zee ie: “We gôn nor Eindove, want ge hetter un bruerke bij!” Ik kon ut hôst nie geléuve, want ik hai hummel nie gemerrikt dae ons moeder zwanger was en ik zow ók echt nie gewete hebbe wá ‘zwanger’ betihkende! Zien kondut nie, want vraoewvollik droeg toendertehd veul lappe’n over mekaar en wey schorte’n en zoh. Dur wier ók nóit verteld over ne klaenne die op komst was of die in d’n buyk zat; ge wiert gewohn zù wijs gehaoewe as ge mee oew zeuve joar waart…

Ons moeder hai tusse mehn en mun bruerke al un stuk of vehf miskroame gehad en dùrrum schólle wij zeuve joar. Ik vroeg án onze vádder wor ons moeder was en hij zee dae die ók in Eindove was. “Wit ons moeder ut al dae we un bruerke bij hebbe?”, vroeg ik. “Nih”, zee onze vádder, “ons moeder wittut nônnie!” Ik wier hummel friht en ik vroeg: “Mag ik ut ons mam dan vertelle?” Hij lachte, knikte en zee dae dae un goei idee van mehn was! Látter hittie dees zun bietje op ellik fisje tege’n alleman verteld, want hij vónnut zun schón verhaaltje…

In ut ziekenhuys in Eindove ángekómme, trónde’n onze vádder mehn mee nor de zaal wor ons moeder in bed lag. Ik ging mee án heur bed stôn en vroeg of ze ut goei nieuws al gehurd hai. Nùtuerlijk spulde’n ons moeder ut spaelleke van onze vádder mee en dùrrum stoi ik hier op de foto um heur te vertelle dae wij ur un bruerke bij hadde….!

9 november 2023

Dialectgroep 'Honderd op nun Hohp' öt vallekeswird

Ons Han

ZWERRUFKOART

Erregus in vehfenseuvetig ware ik en mehn vriendinne nun dag op stap mee ne zwerruffkoart. Zunne koart konde kohpe bae d'n busschauffeur en doarmee mogde vur vehf gulde d’n hillen dag mee de bus dur Brabant rije. Ik hai vurgesteld um nur Den Bosch te gôn. Ik kwaam dur dik mee ons moeder die doar un zuster hai wone. As ge Den Bosch in kwamt rije, hadde án de linkerkant un gebaoew stôn mee in schón blöoew neonletters op de vurgehvel “Koudijs”. Ons moeder en ik moesse dur aalt um lache, waehrum ijs bestón immers nie. Ók vertelde ze ieders kirre dae ahchter “Koudijs” de veemaert waar.

Mehn clubke zaag dae wel zitte, dus op nur de veemaert. In diejen tehd hadde we ammel zun solbroek án. Zùihn mee van de wey pehpe, duronder schoehn mee plateauzole, tien gulde in un knipbeurske en doar ging ut henne. Wá maende we toch dae we ut ware. Immel in Den Bosch kuierde we de veemaert op in. Bae d’n ingang zat un wa aoewer vrouwke die de koffie verzörgde vur de boere doar ánwezig. “Moete gullie hier zen”, vroeg ze, ons van bove tot ondere bekehkend. Hardop tegelijk zinne we: ”Ja, hurre”. Ze keek ons wa örrig án maer zee niks mir. Wellie de pehpe van ons broeke omhóg vanweges de maehst die op de grond  laag en doar tróie we de maert op. Zù vlug as we nur binne liepe, zù rap stônne we ok wir stil. Vur ons stón unne stier, zù groht, ongeléufelijk. Mogte ooit “boerin in Frankrijk” hebbe geleze, dan witte wá ik bedoel. Doar stón Norbert in aeige persohn.

Terwijl wellie ons stônne te vergoape án dieje gigantische stier, han die koeieverkohpers ons gezien. D’n uerste kwam vurzichtig ahchter ons durgesloft. D’n twidde schupte de op de grond liggenden derrie al wa hógger umhóg, en toen ware ze los hurre. Un gruupke van die gaste stampte zù ahchter ons dur dae ons witte broeke meer gruun as wit zage, en och, wá han ze plezier, de rotzakke. Imoal buyte zee Dàmske:  “We gôn trug nur Eindove, we stinke un uer in de weind en zoh kenne we nerrugus mir hinne".

In Eindove stón de bus nur Vallekeswird al kloar. Karien, Dàmske en Wies stapte'n in, terwijl Leny tege mennen aehrum stótte en me mee un bus introk die naeffe de bus nur Vallekeswird stón. Wellie ginge op dezehlde hógte zitte as hun en toen waar ut afwochte. Ze ware ons kweht, maer zage nie dae wellie in feite naeffe hun zate. Eindelijk kihk Wies onze kant op en schoot in de lach. Vlug wouwe we nur de goei bus lohpe, toen de chauffeur de durre dicht dee en ánree. Dur zate we dan, maer zage’n ur ók de humor van in. Vanöt ut niks kwame’n ur donker wolleke ánzette en binne de korste kirre rehgende ut aoew wehfs. Ut kwam mee bakke ut de lucht valle.

De mense in de bus begonne‘n ur over te proate. Soame kihke we nur buyte en zage al die mense zeykesnat worre. Un vrouwke op de fiets, unne manskehrel op lehftehd die dur de weind zunne paraplu nie kon haoewe en gô zo maer dur. Wá hadde we lol; gin behter vermoak as lihdvermoak, zegt maer. We zinne nog tegenihn: “As Wies en zoh maer in Vallekeswird zen, anders worre die ók nat". "Gift niks, wellie zitte dréug", lachte we. Dieje chauffeur die meegelösterd hai zi in innekeer: "Ik hur dae gullie nur Vallekeswird moet, as ge nou hier ötstapt en án d’n overkant bae ut bushökske gôt stôn, dan komter over vehf minute un bus en die rijdt rechtstreeks nur ut station".

Leny en ik nur buyte en gedôn wá was gezeed. En inderdaad, vehf minute lôtter kumt er un bus anstörreme die vol sjars dur de plas wôtter ree kraek vur ons. Un golf van ijskaoew wátter over ons hinne. Tot op ons onderbroek nat, kletsnat. We keke mekoare is án. "Wa gôn we nou krehge", zeeje ons ohge. Allebey goehd koad nur de deur gelohpe um dieje grapjas is aeffe te vertelle wa wellie hier van vónne. De deur gi ope, en wa zien we, kraek dezaelde chauffeur en dezaelde mense in de bus. Troane over hun wange van ut lache. Stillekes zen we gôn zitte en hebbe tot án ut station niks mir gezeed en zen doar mee un rooi köpke ötgestapt.

Zwerrufkoarte; hoe verzindut?

8 november 2023 

Dialectgroep 'Honderd op nun Hohp'

Ons Han

ZWERRUFKOART TWIH

We proate nog steeds over de joare seuvetig.

Toen alles wá weggezakt waar van onze’n uerste zwerruftocht, beslote we um toch nog maer ne kihr te gôn, tenslotte han we toch vul plezier gehad. We stônne wir mee zun vehve op de maert. Dizze kihr wier ut Breda dae we mee ons komst zouwe verbleye, umdae ut doar kermis waar. Zonder vul gekkigheid kwame we doar án en we han unne schónne middeg. Op nur huys án wir.

Imoal in de bus zee Wies: “Ut is zumaer saai vandoag, nou gôn we trug en dae was ut dan”. “Nou”, zee Dámske, "as we nou us gewohn bae de uerste de beste halte ötstappe en kehke wur we terehcht komme". Zoh gezeed, zoh gedôn. De bus stopte en wellie ur öt. We stônne in un klaehn dörrupke mee un kerk en durnaeffe un kroeg en wa huys en boedereye. “Uerst maer is wa drinke”, zin we. Mee zun viere stake ze de weg over; ik moes wochte, umdaeter auto’s ánkwame.

Toen ik binnekwam zate ze in ut midde van de kroeg án zun aoew ronde tôffel. Ge kent ze zeker nog wel, mee die twih tôffelbloai. Ut onderste um koarte in te legge of ur oew borreltje nir te zette. Op ut boveblad laag nog un dessokleedje mee in ut midde nun asbak en ne sanseveria um ut wa gezellig te moake. Ut clubke hai al drinke besteld; ók vur men ston ur unne cola kloar. Mehn ohg viel opins op un klaehn borrelglaehske dae bij Leny's stón. Ik zeg: “Wur kumt dae glas vandôn?” “Ooh”, zisse,“dae is van men, dur nem ik aalt mun medicijne mee in en dae hek aalt in mun zakke zitte”. Ik docht er nie bae noa en ut gegiebel van vehf tieners klonk dur kùffee 'De Klomp'. De kastelein, unnen behr van ne vent, waar dae zoh muuhg denk ik want binne de korste kirre zittie: “Maeskes, over drie minute kumt de leste bus, ik zou maer opschiehte, anders kende lohpe”.

Wij as gekke nur buyte, maer ik blihf bae de deur efkes stôn en kihk ahchterum en zag dae Leny d’r glaeske vergehte waar. Ik lohp trug nur die tôffel, gris dae glas weg en wir ahchter de rehst án. Ik waar halverwege de weg, hiel dae glas umhóg en net daek wilde roepe, tikt diejen behr me op munne schaoewer, trekt dae borrelglaehske öt mun hahnd mee de woorde: “Dae doen we hier nie, hè”? Un lachsalvo kwam me van d'n andere kant van de weg tegemoet. Ja, hurre, ik waar d’r wir ingetróie. Dae glaehske hai netuerlijk op dae onderste plaenkske gestôn bae de koarte...

Nog nóit zu friht gewist daetter un bus ánkwam. Trug in Eindove moesse we wochte op de bus nur Vallekeswird. In dae joar hai “Carl Douglas” un hit mee ut nummer 'everybody was kung-fu fighting' en alleman waar in, um kung-fu te lere. Dae liedje hurde we op d’n  ahchtergrond. Carien, twih törreve hóg en verrekes lenig, was wá in de lucht ánt schuppe as ne volleerde kung-fuer, toen ur twih jonges bae dezaeflde halte kwame stôn. Ze ware wa ánt smiespele en wellie han dur dae ut over ons ging. Ze hadde’n ut over “die soulkikkers”. Zaehluf ware ut van die studentjes, net paekske án, stropdaeske um, sigoar in hunne kwehk en as ze prôtte, wasset of ze ne hihten aehrepel in hun kehl hadde zitte.

Carien wier dae muuhg, ging vur ihn van die manne stón en zee: “Ik zou maer ophaoewe mee oew geklier as ik öllie waar, want ik ken kung-fu. Ze wier keyhard ötgelache. Dan kende Carien nie. Ze hief hurre knie ummóg en dur onderbihn zwiepte ze nur bove en ze schupt zoh die sigaar öt zunne mond. Ik heb nog nóit iemes zu wit weg zien trekke. Zù rap as ze gekomme ware, zù rap ware ze ók wir ùweg. We keke mekoare án en krigge ter plekke de slappe lach. Carien hai nog nóit un les kung-fu gehad; ut waar puur en puur geluk! Moesse ut nog is doen, ut zou nóit mir lukke. Noa dizze consternatie hebbe we ut opgegeve, nóit hebbe we mir dur Brabant gezwörreve mee de bus...

21 november 2023

Dialectgroep: 'Honderd op nun Hohp'

Eigenheimer

PIRATENTILLEVIZIE

Lang geleje liep ik trug van un visite in Dommele nur Vallekeswird. Ik kuierde over verloate woonaehruve en stil struyikes. Ihn van die woonaehruve hiete 'Witbolgrasbeemd' en ik docht bae mun aeige: "Ieder gemintehuys het tegeswórrig toch wel unne depressieven toalartiest in huys um stroatnoame te verzinne’. Nie dan?" As zunne'n amtenaar soavus thuyskumt en zehn vrouw vroagt zonder vul puf wá hij diejen dag verzonne het, kregt ze van zehn antwoord mistal huydötslag en kruyskramp.

In de Witbolgrasbeemd brandde op ihn nummer nog volop licht. Ik bliekte nur binne zùwas un goei Vallekeswirdse betômt en zaag unne mens en un vrouw in rohkstoele nur d’n tillevizie kehke. Ut waar nogal loat toen ik doar vurbae kwam, dus wátter op d’n tv waar, moes van onze plôtselijken tv-piroat komme. Neyschierig stapte ik hunne vurtuyn in um te kehke. Ja hurre,porno!

Dieje mens en zun vrouw zate mee hunne rug nur mehn toe, zùdae ik dur kon lohpe en un plôts in kon nemme onder un geopend bovelichje, zùdae ik ók ut geluyd kos hurre. Ik zaag twih mense die in de mist onbegrehpelijke houdinge lage en tigge mekoar án ut proate ware. In het Döts klonk ut: “Komm doch mahl” en “Was machst du mit mir, Heinz, was machst du?” Ja, wá zou Heinz doar nou toch doen...?

Op unnen bleynde muer, erges in aoew Dommele, sti de spreuk: “Liever lesbisch”. As ik dit sort fillums zie ben ik inderdaad geneigd um te zegge, inderdaad. Trouwes, onder dees spreuk op dieje muer hi un aander geschreve: “En nu maar weer aan de afwas”. En doar ben ik ut ók mi ins. Sommige mense zen tegeswórrig zu durgedraeid, daesse de huyshoudelijke pluspunte van Dreft gewohn vergehte.

Op ut tilleviziescherrum bewohg ut nog steeds hul traditioneel. Het schoof plichtmatig in en öt, un bedoening die allihn innige charme kan hebbe as ge ur zaehluf rechtstreeks bae betrokke bent. Ik kihk nog us nur dae echtpoar in die huyskammer. Ze ware un joar of feftig. Van bezijes kon ik naet hun gezichte zien. Doar viel niks vanaf te lehze, behalve dan de onvrede mee de maatschappij, zun gezicht dae ge smôndagsmaehruges aalt in auto’s ziet van mense die wir nur ut waehrik moete.

De vrouw knaoewde op wa óllienutjes terwijl ze nur dieje film kihk. Hurre mens zat mee zun hahnd in unne grohte zak chips. Vaast stón dae ze nie gelukkig ware, maer droaglijk ongelukkig. Ze konne hummel gin inspiratie putte öt ut gebóiene. Op ut bildscherrum wier ut poar nou pas echt creatief. Ze schove diffinitief öt mekoar en ur wentelden hil wá lejemoate dur ut bild en ur wier un averechse houding ángenomme, die ge as toeschaoewer ut beste vur de geest kent hoale dur op oewe kop te gôn stôn.

Ut toekehkend poar bewoog nog steeds nie, hur hahnd hing nog steeds slap in ut baekske mee óllienutjes. Misschien docht hurre mens an dieje’n inne kihr, toen ie lang geleje op de Wallen waar en un poar tientjes hai betoald um un teleurstellend pornofillumke te zien, terwijl ie ut nou vur niks via de glasvezel krihg. Sins d'n opmars van pirate en hun nahchtelijke ötzendinge, zen ur denk ik hul veul huysvádders in Vallekeswird die tijens zun ötzending in ut bijzen van zun vrouw, net moete doen alsof ze nog nooit unne pornofillum gezien hebbe. Dur heerst dus un broeiend Vallekeswirds zwehge in de lahng nahchte van Jan Modaal.

Ik ben angelohpe, maer in munne kop ging de fantasie vaedder. Ik docht: "Wá nou as ze die hierbove geschreve kunsjes is liete doen dur Gert Verhulst en K3 of Paul de Leeuw mee Gordon en wá te zegge van Marianne Weber en Claudia de Brey in plôts van reclames ieder honsgezaeik?" Wedde daegge vul kehkers trekt...!

5 december 2023

Dialectgroep: 'Honderd op nun Hohp'

Ons Han

DE NAHCHMIS

Vur ut uerst zouwe we kersmus buyteshuys viere. We han un schón huyske gehuurd in Dötsland. Dur laag snuoew en de keiner, vier, zes en tien han ut grötste plezier. Vierentwintig december ginge ze smiddegs tillevizie kehke, muuhg van ut slibbere en sleje. “Ik lohp efkes ut dörpke in”, zee ik tigge die van ons die ók ötgestrekt op de bank laag.

Ikke dur de snuoew nur beneje gebanjerd. In dae dörpke stón un klaehn kerrikske, drie kirre zù groht as hier ut protestans kerrikske in ut törp zeg mar. Immel wir trug zee ik tigge die van ons: “Daor gôn we vunaovend hinne; ons keiner hebbe nog nóit un nahchmis meegemôkt". Hoewel mee dikke tegezin stemde’n ie toe. Ik wis nog van bae ons dae ut aalt verrekkes kaoew waar in de kerrik, dus ik klede de keiner goehd dik án. Ut waar zù gezellig um dur diejen hohge snuoew nur de kerk te lohpe. Bae de kerrik ángekômme, doek de deur ope en stapte we mee z’n vehve ut halleke binne. Doar stón unne mens de jas van zunne zoon öt te trekke, ut mutske hai ut kiendje al in zun hahnd. Hij kihk ons wá ôrrig án, ik docht die zie metihn dae wellie nie van hier zen. Ik lachte unne kihr, we din ons jasse öt en liepe de kerrik in.

Stampvol zattie. De pùstoor stón ahchter ut altaar en ók hij kihk wá ôrrig. Ik denk wir, die zie dae wellie nie van zehn kudde zen. Op de ahchterste bank zat un aoewer vrouwke allihn. Doar konne wellie nog krek bae. Ik ging neffe heur stôn, ze kihk me án van 'wá moete?' en ik kihk heur án van 'wellie wille'n ur dur'. Ze sti op en wellie schuyfele langs heur hinne en al diejen tehd waar ut dohdstil in dae kerrikske. As we zu wehd zen en mee zun vehve neffenihn stôn, keke we mekoar án en ginge zitte. Op dae mument sti iederihn op en ginge de kerk öt. Dur zate we dan...

Die van ons lache: "Gans daegge bent", zittie; "dieje mens in dae pôrtaoltje dee zunne zoon zunne jas nie öt, maer án". Afijn, de kerrik is leeg en de pùstoor komt op ons op af. "Sund", zittie dae we te laot ware maer nie getreurd um halluf elluf waar dur nog un mis. Ik zeg: "Gij het unne verkeerden tehd op oew börd stón buyte. Ik weet zeker daetter halluf ahcht stôt". Hij mee nur buyte enneuuhh...niks hurre; dur stón toch echt halluf zeuve. Maer we ware van harte welkom um halluf elluf.

Um tien uere trug gelohpe nur de kerk, zudae we zeker op tehd ware. En dae ware we. Umdae ik wou dae de keiner ut goehd konne zien, name we plôts op de uerste bank. Vur ons nam al gaöew un meziekkappeleke pláts. Vehf man staerrik. Inne mee un grohte trom, twih mee klarinette, en twih trompetters, pal naeffe'n ons. De mis begint en de pùstoor hiet ons nog is persoonlijk welkom. Nog gin vehf minute is die mis án de gang, zee de klaenste: “Mam, ik heb ut waehrum”. Ze hai gelehk, in dees kerrik waar ut hillemôl nie kaoew. Ikke dur muts afgedôn, sjaol af en handschoehn öt. Ja, tuerlijk, as ur inne begint, begint de raehst ók. Un gefriemel en gefrôts daor veur in die bank, mee persant ók de jasse nog ötgedôn en jawel, de mis kos wir dur. Nou het onze jongste aalt laast gehad van dur kehl, neus en órre mee as gevolg daesse snörrekt, en nie zun klehn bietje, meneer d'n dokter . Heur köpke begon te knikkebolle en mee alle geweld wou ik heur wakker haoewe. Vergehfse moeite. Ze sliep in en begint me daor te snörreke. Ikke dur neus al is dichtgenepe, wir is wakker geschud. Och, ze waar zú muuhg, ut waar nie te haoewe en begon ur bae te roepe: “Hou op mam, hou op”! Gelukkig begon de kapel "stille nahcht" te speule en ik liet ur effe doen. Wá hai ik wir misgerehkend; ze snörrrekte bove de trompette'n öt, wá inne speuler zú án ut lache maokte daettie ur dik naeffe spulde. En nie allihn hij, nint, hil de kerrik zaat te lache. Vur d'n twidde kihr dieje’n oavund wierre we dur hil de kerrik bekeke. Immel buyte zee die van ons: “Tôdae ge nog is iets wit”.

Ut joar durrop kersmus ware we wir gewohn thuys. Umdae ut me nog steeds nie lekker zaat van die nahchmis in Dötsland zeek: “ Zalle we dees jaor hier is nur de nahchmis gôn? Hier speule ze ók un kersspel mee herders en zù. Dur wier diehp gezucht dur manlief maer ik krihg menne zin. En zù kwam ut dae wellie dieje kerst um halluf nege bae de Sint Niekùlaaskerrik stônne en nur binne wilde gôn toen de deur ope ging en alleman nur buyte kwam. We ware wir kraek un uur te laot! “Nou ist genoeg, hè Han”, zee die van ons, “ut blae nie schónstôn”!

As ur hier tegeswórrig iemes erreges heen moet en ze wit nie hoe laot ofdae ze dur moet zen, roepe’n ur hier vier: “ Vraog maer án ons moeder; die wit dae wel”!

26 december 2023

Dialectgroep: 'Honderd op nun Hohp'

Ons Han

LOSLOATE

Zes beúm op un klaehn stukske grond. Inne hillemôl overschaduwd dur de raehst. Vier beúm stake ne grens over. Un aeige stukske bos.

Unne grohte klaehne en unne klaehnen bohm bleve’n over. Ut groht klaehn bumke kon groeie, mee zùvul plôts. Mee ut klaehn bumpke groeide ut öt tot un krachtig geheel. Ut gaf de schónsten bloesem.

 "Ik wil ók de grens over", zee de grohte klaehnen bóm. Ze zocht un pahsend bos. Kwam teraehcht in een groht woud. Allerhahnde béum: krom, klaehn, koal.

Op ut perfecte plaekske. Groeide'n ut groht klaehn bumke. Ieder joar zwôrder takke. Elk joar de schónsten bloesem.

 Dan kumt de störrem. Alle bleykes liete los. Bij d'n twidde störrem verloor ze heur takke. D'n derde störm liet ut groht klaehn bumke umvalle.

 Ut klaehn bumke allihn ahchterloatend. Ut wier tehd vur ut klaen bumke um ók de grens over te gôn. Gin ahnder bos. De grens van 2023 nur 2024.

 Ut groht klaehn bumke ahchterloatend. Vur altij in 2023. Nog efkes en ut klaehn bumke moet dieje stap zette. Tis iets van niks, nun huppel, maer toch

  Nog efkes nog efkes...

Zes beúm op un klaehn stukske grond. Inne hillemôl overschaduwd dur de raehst. Vier beúm stake ne grens over. Un aeige stukske bos.

Unne grohte klaehne en unne klaehnen bohm bleve’n over. Ut groht klaehn bumke kon groeie, mee zùvul plôts. Mee ut klaehn bumpke groeide ut öt tot un krachtig geheel. Ut gaf de schónsten bloesem.

 "Ik wil ók de grens over", zee de grohte klaehnen bóm. Ze zocht un pahsend bos. Kwam teraehcht in een groht woud. Allerhahnde béum: krom, klaehn, koal.

Op ut perfecte plaekske. Groeide'n ut groht klaehn bumke. Ieder joar zwôrder takke. Elk joar de schónsten bloesem.

 Dan kumt de störrem. Alle bleykes liete los. Bij d'n twidde störrem verloor ze heur takke. D'n derde störm liet ut groht klaehn bumke umvalle.

 Ut klaehn bumke allihn ahchterloatend. Ut wier tehd vur ut klaen bumke um ók de grens over te gôn. Gin ahnder bos. De grens van 2023 nur 2024.

 Ut groht klaehn bumke ahchterloatend. Vur altij in 2023. Nog efkes en ut klaehn bumke moet dieje stap zette. Tis iets van niks, nun huppel, maer toch

  Nog efkes nog efkes...

21 januwárri 2024

Dialectgroep: 'Honderd op nun Hohp'

Ons Han

VUR DE ECHTE VALLEKESWIRDSE

Al zij ik nie mir zun jong Strieperinneke, ik mag nog steeds gehr carnuval gôn viere. Afgelohpe vrijdùg hai ik mun ney pingwinnepaekske ángetrokke, en hup, ik nur ut Törrup. Ik stôi vehf minute bae De Sleutel binne, wor ik dur unne Strieper mee nur buyte getrokke. Of ik nie wis dae de ijskappe an ut smelte ware. Mehn paekske dee hum daor án denke. Dae môkte hum verdrietig, zittie. Carnuval is toch un fist vur iederihn zittie nog. Nou ben ik de flöoewste nie en ik op huys op in. Umdae ut störremde hai ik gin zin mir um trug te gôn.

Sótterdùgs, ik mun aeige verkleed as kloon. Hup, ut Törrup in. Lohp ik neffe d’n draeimeule op de Mert; un gekwehk inihns. Kumt ur un moederke nur me toe. Of ik nie wis dae vul keiner bang ware van kloons. Dae ut zoh toch nie fijn carnuval viere waar. Dae moes ik toch begrehpe. Ik zuchte ne keer en ik op huys án. Ut rehgende aoew wehfs, dus truggôn??? Nih bedankt...

Sondùgs, ik mehn joagerspaekske án en hup nur ut Törrup um eindelijk is carnuval te viere. Nie dus. Un gruupke verkleed as damherte öt de Oostvaardersplassen hiele me stônde. Of ik wel wis hoevul ellende joagers teweeg han gebrôcht, daesse zumaer honderde bisjes afgeschote han. Ik zee al niks mir. Wir nur huys, wir störm.

Smôndùgs, ik mehn boevepak án en hup nur ut Törrup. Kom ik daor wa bekende van de pliesie tege. Of ik nie wis hoe zwoar ut in de gevangenis waar. Dae ze doar nie an herinnerd wouwe worre teyes dees schón fist. Meegônd as ik ben, ben ik umgedraeid en nur huys gegôn. Vandoag de lesten dag. Mehn hebbe ze nie, want vandoag gôi ik as luciferke. Niks án dus, en un rooi köpke krehg ik dan vanaeiges. Ik kwam krek tot án ut pliesieburo. Unnen agent hiel me án. Of ik nie in de goate hai dae ik carnuvalsvierders confronteerde mee menselijk verval. Ik bekihk mun aeige is en ik moes toegehve: ze hange vort op munnen buyk. Maer dae waar nie alles zittie, ik móg zoh hillemôl nie rondlohpe. "Twih boetes," zee dieje'n agent, "en dae betehkent daek oe nou vahst moet zette."

En dur zit ik nou. Nou is de Vallekeswirdse pliesie nie zu flöoew; naodae ik alles ötgeleed hai, hebbe ze vur men wa carnuvalsmùziek opgezet. Ik ben al un uerke of vier ant hosse en meeblehre. Eigelijk nun anroaier. Van gin mens gin lahst en ik heb hul vul plezier mee mun aeige.

Tot folgend joar carnuval...!

15 maert 2024

Dialectgroep: "Honderd op nun Hohp" öt Vallekeswird

Miranda

Onder de drèugkap wordt verteld...

Inne kihr roaie wa men waehrik waar! Zjuust, in inne kihr goehd! Over al die joare dae gedôn te hebbe, ken ik oe vertelle daek hil wá verhoale gehurd heb. Ge hoefde'n ur nóit nie nur te vroage, de miste klante kwame'n ur zaehluf mee. Hier ihn van die schón verhoale die me zen baegeblivve.

Twih vrouwkes die iedere wehk op dezaellufden tehd mekoar zoage bae de kapper. Iedere wehk wier de wehk durgespróke. Zô ók dieje zôtterdug. Ut begon al bae ut binnekomme en ze ginge dur tôdae ze kloar ware án de wasbak. As ze dan eindelijk de krulspaelle'n inhadde en ur un baekske koffie vur hun neus stón, moesse ze onder de dréugkap. As ze doar immôl zate, nou dan ging ut pas echt los. Die dréugkap môkte netuerlijk heul vul herrie, wurdur ze hadder moesse proate. "Hé", zi de ihn dan tege de aander, "hedde dae gehurd van dun dieje'n en dun dieje?" "Nih", zee de aander dan, "wá dan?"

Soms ware'n ut hil schón verhoale, soms ware'n ut verhoale die nie vur ieders ôrre bestemd ware. Iederihn bae de kapper zat mee grohte ôrre mee te löstere. Án ut end van un verhoal riep ze aaltij:"Maer dae moete maer nie vaedder vertellen, hè?" 

En dae in un kapperszaak vol mee neischierige mense....!