Inne kihr roaie wa men waehrik waar! Zjuust, in inne kihr goehd! Over al die joare dae gedôn te hebbe, ken ik oe vertelle daek hil wá verhoale gehurd heb. Ge hoefde'n ur nóit nie nur te vroage, de miste klante kwame'n ur zaehluf mee. Hier ihn van die schón verhoale die me zen baegeblivve.

Twih vrouwkes die iedere wehk op dezaellufden tehd mekoar zoage bae de kapper. Iedere wehk wier de wehk durgespróke. Zô ók dieje zôtterdug. Ut begon al bae ut binnekomme en ze ginge dur tôdae ze kloar ware án de wasbak. As ze dan eindelijk de krulspaelle'n inhadde en ur un baekske koffie vur hun neus stón, moesse ze onder de dréugkap. As ze doar immôl zate, nou dan ging ut pas echt los. Die dréugkap môkte netuerlijk heul vul herrie, wurdur ze hadder moesse proate. "Hé", zi de ihn dan tege de aander, "hedde dae gehurd van dun dieje'n en dun dieje?" "Nih", zee de aander dan, "wá dan?"

Soms ware'n ut hil schón verhoale, soms ware'n ut verhoale die nie vur ieders ôrre bestemd ware. Iederihn bae de kapper zat mee grohte ôrre mee te löstere. Án ut end van un verhoal riep ze aaltij:"Maer dae moete maer nie vaedder vertellen, hè?" 

En dae in un kapperszaak vol mee neischierige mense....!

____________________________________________________________________________

14 maei 2024

Dialectgroep: "Honderd op nun Hohp".
Ons Han
Toneelstukske cq versje öt begin 1900: Baetje en Driekske
Baetje: Ik ben Baetje...
Driekske: ...en ik ben Driekske.
Soame: soame hebbe wellie op de lihgere school gezete.
Baetje: in de uerste klas krege we rehkene.
De mister zee, hoeveul is ihn en ihn?
Dae wizzik ik wel maer dae zin ik nie.
En dur ging ut van klabatski;
Oei joei joei, wá sloeg ie me toch!
Driekske: in de twihde klas krihge we toal.
De mister zin, hoe schrehfde BOOM?
En dae wizzik wel maer dae zin ik nie.
En dur ging ut van klabatski;
Oei joei joei, wá sloeg ie me toch!
Baetje: in de daerde krihge we godsdienst.
De mister zin, bid ut Onze Vádder is
En dae kos ik wel, maer dae din ik nie.
En dur ging ut van klabatski;
Oei joei joei, wá sloeg ie me toch!
Driekske: in de vierde klas krihge we gimmestiekles.
De mister zin, springt is bukske.
En dae kos ik wel maer dae din ik nie.
En dur ging ut van klabatski;
Oei joei joei, wá sloeg ie me toch!
Baetje: in de vefde klas krihge we geschiedenis.
De mister zin, wie ontsnapte’n ur öt un boekekist?
En dae wis ik wel, maer dae zin ik nie.
En dur ging ut van klabatski;
Oei joei joei, wá sloeg ie me toch!
Driekske: in de zesde klas krihge we biejelugie.
De mister zin, hoe ziet ur un kastannie öt?
En dae wis ik wel, maer dae zin ik nie.
En dur ging ut van klabatski;
Oei joei joei, wá sloeg ie me toch!
Baetje en Driekske: mear we gehve’n ur niks um, ppfftt, we gón tônnie mir nur school!

____________________________________________________________________________

14 maei 2024

Gekrege van Karin Moonen die ut van un Vallekeswirds echpaar het gekrege.
Ut is ne wortel, noa de kórrenógst was ur op daezaelde stuk land nog un wortelógst vur ut vee.
Dees wortels wárre gehl.

Gehle, gehle giepke
Zwart ist piepke
Zwart ist gat
Wor gehle, gehle giepke inzat.

___________________________________________________________________________

Miranda Daems

15 juni 2024

Dialectgroep: 'Honderd op nun Hohp'.

Un gedichje van de grótvadder van Mirandas, die kapper waar:

Vrueger in de stroat wur ik lehfde, wónde Driekske mee zun scheer,

Vur un döbbeltje nur de kapper, en ge waart wir meneer.

Ge had nie veul te zegge, as ge doar waart ingestoeld,

Want hij zou wel efkes knippe, zúwas ons moeder hai bedoeld!

 

Hieronder un reyke noame van bekend volluk dae we vertôld hebbe nur ut Vallekeswirds.

Witte gij wie we bedoele?

Herman Klippel

Jan Truyi zonder möoew

Jantje Contantje

Joske Nie de grôtste

Suske de Vierde

Connie van Oeteldonk

Nillis Kliederehr

 

Oplossinge:

Herman Stok

John Spencer

Johnny Cash

Joost Klein

Suzy Quatro

Connie van den Bosch

Nick Schilder.

____________________________________________________________________________

 

Eigenheimer

12 juli 2024

            Vur de verandering, Twih möpkes.

Ik wier s’maehruges un bietje somber wakker umdae ut menne verjoardug waar en ik docht: "Alwir un joarke aoewer." Ik ging munaeige schehre'n en wahse en liep dur nur de ontbijttôffel mee de gedahcht dae mehn vrouw me zou fliesitere mee un dikke kus. Án de tôffel zaat mun vrouw zùwas gewônlijk de krant te lehze en zee gin woord. Ik schudde vur mun aeige un kumke koffie in en docht bae mun aeige: "Ze ist zeker vergehte, maer dahlijk komme de keiner en die zalle wel 'lang zal ze leve' zinge, en un schón kadootje bae hebbe". Genietend van munne koffie wochte ik op de keiner. Noa un tedje kwame die binne, ók niks...

Op kantoor begroete mun sikreturesse me mee ne glimlach, gaf me un kus, fliesiteerde men en holde un kumke koffie. Ik begos me al wa behter te vule. Loater dieje maehrigge kwam mun sikreturesse op mun werrikkámmer en zee: “Ge bent vandoag joarig; zalle we soame gon ehte tusse de middeg”? Mee de gedachte dae ik me dan nog behter zou gôn vuule zee ik: “Daes un goei idee, wurrum gôn we nie nur un schón tentje buyte de stad in plak van de plôtselijke friettent?”. Op weg trug nur kantoor zee mun sikreturesse dae ut vandoag nie druk waar op kantoor en ze stelde me vur um mee te gôn nur heur flatje um nog wa te drinke. "Dae klinkt goehd," docht ik en mun humeur begôs ôrrig op te kloare. Noa un pôr gloas zee ze: “Wocht efkes, ik gôi efkes iets hendigers antrekke, ik ben zo wir trug”. "Wauw", docht ik, en nie allihn mehn humeur steeg. Noa un pôr minute ging heur slôpkammerdeur wir ope, ze kwam binne mee unne grohte verjoardagstaart, en ahchter heur volgde mehn vrouw en keiner en unnen hillehohp vriende en familie, en ik ……….ik…………..euh ik…………….ik zaat op de bank mee allihn mun zök nog án!

 

Tijens un ritje op munne moter moes ik ötwijke um te vurkômme dae ik un haert zow roake>Ik verloor de controle en eindigde in unne sloht en krihg unne zwoare klap tigge munne kop.

Un bloedmói maeske in ne cabriolet stopte. ”Hedde iets", vroeg ze. Ik kihk is nur heur, nondedomme, die hai me toch ne schónne vurgehvel. “Ik denk dae ut goehd gi”, zeek. Ze zee: “Stô op, dan breng ik oe nur mehn huys zudae we die wond zuyver kenne moake en ik ur un pleister op ken doen”. “ Dae vehn ik hil ôrrig van oe maer ik dehnk dae die van ons dae nie schón vent ask dae doe”

“Ach kom nou maer”, zee ze, "ik ben zuster", hiel ze vol. Ik kehk metihn of ge nog meer schramme het en ik behandel ze op de goei menier. Bibberend en zwak zee ik: "Oké dan". Maer ik zee nog us: "Ik wit nie of ons vrouw dur friht mee is”. Immel bae heur ángekomme sloeg ik uerst un pôr borrels ahchterover, durnoa wier ik in ut verband gedraeid. “Bedankt", zee ik, "ik vuul mun aeige'n al un stuk behter, maer ik wit dae mehn vrouw nou echt van streek zal zen, dus ik ken nou maer behter gôn".”Doe nie zu gek”, zee ze mee ne glimlach en ze knupte heurren bloes los. Verdikkeme, ze hai de schónste borste die ik ooit gezien hai. "Blef toch nog un tedje gezellig bae men; öoew vrouw hoef toch niks te wete. Trouwes ,wur is öoew vrouw eigelijk?"

"Ik denk nog steeds in de sloht mee menne moter".

_____________________________________________________________________________

Ons Han

24 juli 2024

                                            Judasse.

Tis nie zoh daettie ur nooi henne ging. Nih dae maak nie zegge. Alihn frijdagsmaehriges. Assie ur is NIE waar, dan waar dae frijdagsmaehriges , koppehn en un snotneus; doar hai ie altij frijdags lahst van. Drie uere duurde dieje flöoewekul. Rehkene, toal en wa frunnike án auto’s, ach diejen tehd zat ie wel öt. Maer dae houtbewerke. Assie schuerpùpier in zun hahnd hai dan ginge zun hoar al overend stôn.

Hij waar un goei lummelke. Lehfde van dag tot dag. Rotzakkerey öthoale dae waar zehn lehve. Beursketrekke, spijkerkes op ut fietspad strooie. Nie allihn netuerlijk, altij mee un gruupke kameroai. Nie allihn ahnder, maer ók onder mekoar kozze ze flink kliere. De Mister waar al is bae hun thuys gewist, dettie un joar over zou moete doen, umdaettie eigelijk niks dee op school. Zudoende han ze’n um thuys wa ángespoord. En irlijk is irlijk, NOG un joar op de ambachsschool zaag ie nie zitte. Maer jae, zun moate en de maeskes, dae trok toch ók hul hard.

Wir op ne vrijdagemaehrige hai mister Thijsens hum bae um geroepe. “Lösterd”, hai ie gezeed,“de innigste mùnier um dees joar nog te slage'n is, as ge un goei punt holt vur oew vlaggeschip”. Ze han ut hul joar den tehd gehad um un houtere schip te moake mee zeile en vlaggemahste. Zehn werkstuk waar nog inne vierkantige blok haoewt. “Mister”, zee ie, “maak um misschien mee nur huys nemme, dan kan ik ur doar nog án waerikke?” Hij gebrökte zun tùneelspeulers-talent en flimde erbae: “Ik zow toch gaehr sloage dees joar, mister, en ik gôi dur thuys kaeihard an waerikke"!

Hoewel hul de klas grinnikte umdae ze wel wisse daettie iets van plan waar, trói de mister durin. “Nou, goehd dan,” zee ie. Un goei wehk lótter zattie bae zunne kameroad ahchter in de schuer. Hij vertelde van zun boot en daettie nie wis wattie doar mee án moes, want in GIN geval ging hij án ut gutse'n of schure. Mee un man of zes han ze nur zun relaas gelösterd. Un aoewere bruer van zennen beste moat zaat er ók bae en zee: “Ik heb mehn schip nog van un pôr joar trug, dae kende kohpe vur vehfentwintig gulde”. Snotjandorrie, dae waar un goei idee. Wassie mùtihn van alles af. Zù gezeed, zù gedôn. Wa war ut lehve toch schón as ge wist dae alles in kanne en kruyke zaat.

Hoe het ken daettie toch nog un joar extra nur de ambachsschool moes? Ik zal ut oe ötlegge. D'n tehd kwam dae ut schip ingeleverd moes wôrre. Hul friht ging ie de klas in. “Mister, kekt is hoe hard ik gewerkt heb”, zittie, toen ie zun boht op de exametôffel nir zette. “Dae hek goehd gedón, hè”? flimdenie vaedder. De mister hai ut te druk en knikte maer ne kihr. De leste schooldag ging um, iederihn weg van de plôts wur de miste’n unnen hekel án hadde.

Twih wehke van spanning volgde vur iederihn, geslaagd of nie? De ötslage kwame bae iederihn binne, zu ók bae onze vriend. Gezakt!!! Op hohg pohte ging ie nur de schuer wur iederihn z'n aeige wir verzameld hai, inclusief die aoewere bruer van zenne kameroad. Volop fist, alleman geslaagd. Hij dee de deur ope en toen wier ut muysstil. "En? ók geslaagd"?, zee die bruer mee ne lach. “Nih, verdomme, ik hai un vierenunhallef vur men boht” riep ie koad. “ Dae ken wel is kloppe”, zee die bruer, “want dae hai ik destehds ók...“!

_____________________________________________________________________________

Ons Han

12 januari 2022

                              Roll over, lay down.

Ik mehn nog steeds daek achtien ben, maer de werkelijkheid döoewt me geregeld mee menne snuffert op de feite, of in de modder, kraek wa ge wilt. Zo waar ik afgelohpe joar mee mehn vriendin ant note roape. Op de grond lage'n ur al nie veul mir, dus ik omhohg kehke diejen bóm in. Ik hai zoh un tedje stôn kehke en wou wir dur lohpe, wier dol, vertrói mun aeige en hup, doar rolde Han van ut dekske af zoh de brandnetels in. "Kekt dan toch ók is öt!", zee Lenie onder ut lache.

Eind 2021 ware we ánt fietse op zuuhk nur geo caches. Ge het dan unne’n app op oewen tillefohn en via dieje’n app kunde “schatte” zuuhke. Hul schón um te doen. Ge bent lekker buyte en ge komt op plôtse wur ge anders nie zù haendig komt. Ik maende zeker te wete detter inne moes ligge án ut kùnaal in Lommel. We fietste'n in ut bos bae ut kùnaal en um án ut kùnaal te kômme, moese we unne mehter of tien nur beneje, dae ging goehd. Jammer genoeg blihk dae ik ók nie goehd waar in koartlehze want immel án ut kùnaal stuurden de app ons trug ut bos in. Hup, mee dieje fiets wir dieje tien mehter hohgen baehrig op en ik waar dur hôst, glee öt, en ja hoor…lahngöt in Baels tege de vloer en de fiets trug án ut kùnaal. "Kekt dan toch ók is öt!", zee Lenie onder ut lache. 

Afijn, afgelohpe Kerst ginge we nur ut kerrikhof um un bloemstukske nir te zette. Ik fiets nur ut graf, zet menne fiets op de standaard en lohp dezaelufde weg as aaltij. Nou stôn ur van die klaen gehl bördjes bae ieder veld zudae ge iemus haendig kent vehne. Hebbe ze die verzet of iet, ik weet ut nie, maer ik blihf ahchter dae bördje hange en jawel, gestrekt op ut ney kerrikhof mee ut bloemstukske nog in mun hahnd. "Kekt dan toch ók is öt"!, zee Lenie onder ut lache.

Vurrige wehk liep ik mee mehn twih huendjes in ut park bae ut aoew kerrikhof. Àn d’n andere kant kumt un maeske án mee un hil klaen huendje. Ze lópt al expres mee nun bohg um men hinne, maer menne jongste hai ut huendje al gezien en wou durop af.

Hij trekt án zenne riem, maer ik hai hum stevig vahst. Ik denk, gij het me nie! Ut vrouwke waar vurbae en ik docht zoh, dae hek ur goehd vanaf gebrocht, toen ie inins nur ahchtere trok. Dur hai ik nie op gerehkend, struykel over een graspölleke en mee unnen driedubbbele salto beland ik in de struyke. Gelukkig niks gebroke. Ik waar blij dae men vriendin ur nie bij waar, want nog ne kihr dezaelufde opmerking en ik hai um zunne nek umgedreyhd. Maer, ze hi wel gelehk, ik moet ur rehkening mee haoewe daek niemur zu lenig ben, ók niemur zuvul krahcht heb, maer wa ik wel nog steeds heb, is mun gevuel vur humor, want gelachen hebbe we...!

_____________________________________________________________________________

Ons Han

5 maei 2023

                                            Gedichje.                                                                                              

                                           1940-1945

                              Ahchtunseuvetig joar izzut nou geleje,

                              Schrik, honger, dohd,

                              Zuveul mense die toen vur vrede beje.

 

                                            1945-1955

                              Ut waar vurbae, weg mee de misère,

                              Heropbouw, hard werrike, waennig vertier,

                              Iederihn volop án d’n bak, nie altij effe gaehre.

 

                                            1955-1965

                             D’n órlogstehd zonk al wa nur d’n ahchtergrond, en we konne van ons                                         vrijheid geniete,

                             Fietse,zwemme,ranja,

                             Bae mense al vergehte, zij die vur ons ut lehve liete.

 

                                           1965-1975

                            Ut konnie op, iederihn geld zat,

                            Tillevizie, tillefohn, auto,

                            Ók ut woord jaloezie op ons pad.

 

                                           1975-1985                                                                                                     

                           Nao de bezetting, allemôl gemoedelijk en lief,

                           Dehle, steune, haehlepe,

                           We moeze verandere, maer vul verwarde'n assertief mee agressief.

 

                                         1985-1995

                          Steeds mihr mense zonder mùniere,

                          Respectloos, blank, gekleurd,

                          Steeds meer wille enkel en allihn maer kliehre.

 

                                       1995-2005

                         Ut land wur zù hard vur gevochte’n is,

                         Militaire, börrigers, miljoene dooi,

                         Dees land gi nou vurzichjes nur de verdommenis.

 

                                     2005-2015

                        Hier zow ik nog lang in vrijheid wille lehve,

                        Schrik, honger, dohd,

                        Wùrrum heb ik dik ut gevuul dae we ut nou weggehve.

 

                        Ahchtunseuvetig joar geleje, kleurde de wirreld rohd,

                        Zuveul hebbe’n ur gevochte, zuveul vónne d’n dohd,

                        Multicultureel Nederland mee vul geweld en ergernis,

                       1940-2023, wie kan mij vertelle wa ut verschil is...?

____________________________________________________________________________

13 augustus 2024

Ons Han

                                Wanne zihver wir!

Zùver ik weet, is ur niemand die ken vertelle hoe Dutmala ( d’n aoewe noam vur de Dommel) veranderd is in “de Dommel”. Ik denk, ik gói zaehluf is op zuek. Geleuft me, ik heb me toch vul mense gesproke en dikke verstofte en verschimmelde boeke geleze. Maer ik ben ur öt. Tis aeigelijk kraek zu haendig ast gewohn is.

Lang geleje wónde’n ur án un rivierke in un gehucht hier iets wijer dur un pasgetröoewd stelleke. Friht ware ze mee hun lihme hutje. Hij werkte overdag bij d’n braoewer en zij môkte ut huyske zuyver. Nog mihr geluk toen ur al rap ne klaenne bae kwam. Ze noemde ut maenneke 'LAU'. Hun geluk konnie op. Ellikke zondug ginge ze erop öt. Soame mee de klaenne nur ut Eurocircuit, wur toen nog gereest wier mee paerd en kaar. Zwart van ut zand en de stobber kwame ze dan wir thuys. Ze spuelde’n  hun aeige af in ut strùmke dae naeffe hun hut liep en dan hadde ze ne schónne zondug gehad.

Jammer genoeg kwam án dae geluk un end. Op ne zondug teyes het kehke nur de cross vlohg er un paerd mee kaar öt d’n bocht en die landde kraek op hummes. Metihn kaeidohd. Unne zwoare en donkere weinter volgde vur ut jong wéuwke en Lauhwke. Tigge d'n tehd dae ut vurjoar wier, debberde 'n ut maenneke al hil ôrrig rond en begos ók al wa te praote. Ut jong vrouwke hai zaehluf unnen tuyn ángeleed zùdae ze van ehte ware vurzien. Àn d’n oever van dae rivierke hai ze un schôf strói nirgeleed  zùdae ut maenneke tigge de middug efkes kon dutte, terwijl ut vrouwke in de tuyn bizzig waar. Toen ze op ne zonnigen dag volop in hurren hof stón te griesele, stopte'n un boerke öt dun umtrek um un prôtje te moake.

Terwijl ze stônne te praote wier Lauhwke muuhg. Hij riep zun moeder en wihs nur ut strói, moeke zag wattie wow en riep: "Sgoehd hurre jonge, dut maer efkes, Lau". Ut maenneke drebbelde richting ut strói bae ut strùmke. Zoh kwam ut dat ut jong tellekes als ie wow ruste, brabbelde: “Dut ma La”? Zun moeder zee: "Ja hurre, “dut mar Lau”.  Vùrbaegangers zage’n ut dik  gebeure; ut kiendje dae wihs nur ut rivierke en dan brabbelde ”dut ma la”. Dizze ötspraok wier al gaoew dur de dörpsbewoners overgenomme umdae ze ut zù schón vonne hoe Lauhke dae zee. Binne de kortste kirre noemde iederihn ut rivierke Dutmala. Zelfs toen ut wéuwke op de cross ne nieuwe vrijer hai opgedôn en nur Eindove waar vertrokke, blihf de noam vur ut rivierke in de volksmond Dutmala, ók al wis niemand op d’n duuhr mir wurrum.

Tot dusver ist wel te snappe, toch?

Dur ginge zun joar of 100 overhinne. Van bove os grohte riviere kwame twih gelirde van un universiteit um ut ihn en tahnder in koart te brenge in Brabant. Ze kwame van richting Verkensweerdt un gehuchje binnegelohpe. Ut waar unne bloehdhihten dag. Ihn van die twih manne zaag un aoew keuterboerke rustig vur zun negozieke zitte op unne’n haendigen Oirschotse stoel. “Als we de man nu gelijk vragen wat we willen weten, kunnen we zo dadelijk nog even bij de plaatselijke brouwer een koel glaasje pils drinken,” zee ihn van hun. Durop af dus. ”Neemt U ons niet kwalijk, maar kunt u ons vertellen hoe dit gehucht heet?” Ut  keuterboerke mee un goei pruym in zun tahndloos muendje, gromde'n iets dat lihk op : 'Dumalla'. “Beste man, ik versta U niet,” vervolgde dieje gelirde. Baei hôgge hirre keke mekaor án, gin van twihje wies wa ut maenneke gezeed hai. Ut boerke döoewde zun pruym wa vaedder nur ahchtere en zwierste ne kihr. Toen lee ie de binnekant van zun hahnd tigge mekare, lee ur zun wang tege en hiel zun snuet wa schihf en sloht zun ôge. Wir zittie zuiets as: 'Dummale'. "Aha", zee dun ihne gelirde tigge dun ahndere, "hij gebaart dat hij zit te DOMMELEN, dát zegt ie steeds"! Hoewel ut boerke nog nih schudde en nog ne kihr zee daettie dutte bedoelde in plàts van Dommele, ware de twih al volop in de boeke ànt schrehve en lösterde niemer nur wa ut maenneke prebeerde te zegge. Ze wouwe rap un pilske, ze stierve van d’n dorst. En zoh kwam ut daetter in de boeke wier geschreve DOMMELEN, gehucht gelegen ten zuiden van Verkensweerdt. Ik hoef nie mir öt te legge denk ik hoe ut rivierke Dutmala is veranderd in de Dommel, wael?

Maer mochte di nie geleuve, dae vehn ik nie aerrug hurre, dan verzin ik wael wir wá ahnders!

_____________________________________________________________________________

Eigenheimer

10 september 2024

                              Hoe vrouwe denke.          Hoe mansvolk denkt.

Un pôr doag geleje loage we in bed, kloar um te gôn sloape. In ihne kihr begos die van ons me wá te kietele en lieve woordjes te smiespele. Ikke, mee kloarwakker. Op ut moment dae ut onvermij-delijke plôts moes vehne, zee die van ons dohdleuk: “Eigelijk hek hullemol gin zin schat, ik wil eigelijk allihn wá knuffele”. “Verdórrie”, riep ik. Wurrum beginde dan, doar stói ik nou! Mee un pruyllipke zee ze: ”Gij begrept gewohn mehn emotionele behoefte as vrouw nie”. Taei as ik waar, draeide ik mun aeige um en ging sloape.

De volgenden dag ginge we bódschappe doen. Ik stón nur heur te kehke toen ze nie kon beslisse welk van de drie schón duur jurkskes ze wow kohpe. Ik zee: “Vat ze toch alle drie”. Ze sprong un gat in de lucht en toen ik zee dae ik begrihp daesse doar ók schoehn bae noddig hai, vloog ze me um de nek van frihtigheid. Vraoewvolk ble vraoewvolk, dus ging ze nog un stukske vaedder. “Zou ik ur ók nog un gaoewe kettingske bae magge hebbe”, flimde ze, “die doar mee die diamantjes vehn ik toch zù schón”. Ze kihk ur verliefd henne. Ze zal wael gedocht hebbe dae ik gaek waar gewôrre toen ik wir toegaf, maer ze liet zich lekker bediene.

Schijnbaar von ze dae ze wehd genoeg gegôn waar en zee dae we nou maer behter nur de kassa kónne gôn. Ge moet tenslotte nie overdrehve.

Ik hai tig vul moeite um menne lach in te haoewe toen ik dohdgemoeierd zee: “Och nee, schat, ik heb vandoag gin zin um dees ammel te kohpe.” Hoe ze nur mehn kehk is nie te betoale en ze wier hullemôl blihk toen ik zee: “Ik wil eigelijk allihn maer dae ge me is stevig knuffelt. Ge begrept gewohn mehn financiële behoefte as mens nie”.

Ik ben bang daek vur 2025 gin seks mir heb...

___________________________________________________________________________

Ons Han

13 oktober 2024

                                          Mieh sloap.

Ik zit gaehr in d'n auto zùlang ik maer nie hoef te reye. Ik zit ut liefste op mun gemaekske nur buyte te bliehke en as we dan lôtter op un terras zitte, vertel ik die van ons wak ammel "gezien" heb.

Onderweges van Dötsland nur Tsjechië smaehriges hul vrueg. Ne lange weg mee án wirskante bos. Zie ik op un bospeyke un vrouwke nur de verharde weg lohpe; un schon paekske án, koffertje in de hand. Ik denk: "Zoh die moet 's maehriges ók vrueg piese". Um vehf uere 's maehriges al gôn waerikke. Toen we 's oavus trug reje, liep daezaelde vrouwke doar wir, nou ut bos inlohpend. Ik zeg tege die van ons: "Die môkt ók lahng doag, ze is nou pas thuys van heur waerrik, en nou nog un hul end lohpe want ik zie in de verste verte gin huys stôn". Hij keek men wá ôrrig án en zee toen: "Han, hedde die huys hier neffe de weg nie zien stôn mee ahchter ieders roam un rooi lempke"? "Tis oktober Han", dus nog te vruug vur kerstverlichting".

"Oh", zeek.

Nog zùwiets.

Noa un poar uere reye, stoppe we in Oosterijk vur un baekske koffie. We reye'n un parkeerplôtske'n op en mee ziek dae twih hirre op hun kniejes onder hunne'n auto ant kehke ware. Ik stoht die van ons is án. "Kekt is nur die manne", zeek. "Um hun broek nie kapot en vuyl te moake, hebbe ze un deke onder hun kniejes ligge, dur kenne ze dalijk hun vuyl hahnd án afvehge. Dur kende gij is un vurbild ánnemme; die denke tùminste án hun vrouw. "Han", zittie, "kekt nog is goehd". Die zen hunne woage nie ant reparere; dae zen moslims, die zen ánt bidde.

"Oh", zeek.

Nou vaedder over onze Malpie. Ginne'n bohm mir te bekenne; alles umgezoage, terwijl as ik op de fiets zit, de borde me toeschruoewe "plant meer béum". Die twih ken ik nie zu goehd rijme. Ik heb geleze daesse alles in d'n aoewe stoat wille trugbrenge, in mehn ohge 'kwats". Aoew huys worre platgegóid en wá kumt ur vur trug? Oerlilleke mùddern gedrochte, dees huys hoeve dan wir nie in dezaelde steyl truggebaoewd te worre. Ik vehn dae mehte mi twih moate, maer, dan wordt ur gezeed, ge moet mee dun tehd meegôn. Mùdderner en zoh. Geldt dae dan nie vur de Malpie? En dan ut verlegge van de Kirzup; zou die op de geminte zen gôn kloage daettie doar nie lekker lag en trug wou nur zun aoew plôts? Wá dae ammel nie het moete koste, meer dan alle Vallekeswirdse in zun knipbeurs hebbe zitte! "Ut kumt öt un ahnder pötje", zegge ze dan. Ik vehn ut ongepaerremùteerd. PLANT béum verdorrie en veul ók. Mocht iemus mehn kenne doen snappe hoe dees ken, dan zeg ik ók wir

"Oh".

___________________________________________________________________________

  Ons Han

3 november 2024                 

                                             Stasiegaeldblikskes.

Vandewehk moes ik efkes un bódschap int Törrup doen, maer ut waar zun schón weer daek noa de bódschappe besloht um nog un stukske um te fietse. De zon op munnen toot en ut grohte geniete kos beginne. Immel taehne dörrup kwam ik vurbae nun tahs stihn die ur, denk ik, vur men nirgezet waar. Schón midden in de zon. Ik ging urop zitte en mee persant zie ik vanöt mun ohghoeke Hendrikke'n án komme schoefele ahchter zun kaerreke, ók volop ant geniete van ut goei weer: "Hé Han", zittie, "vende gij ut goehd as ik ur effe bae kom zitte"? "Wùrrum nie", zee ik.

"Ik moet oe eigelijk wá vroage, maer ge moet nie koad worren hurre. We kenne mekoare nou al zù lang en as ge purbleme het, madde dae tege mehn gerust zegge. Iederihn zit wel is in de stront. Dus gewohn irlijk zegge". Ik kihk hum is án en docht bae mun aeige: "Wá hek nou wir gedôn wur ik zaehluf niks van wit"? Ik zeg: "Vertel ut is jongu". Zittie: "Ik heb oe al un pôr kirre rond zien hange bae völnisbakke en ik zie dae gij ur leeg blikskes öthôlt. Naoewt ut ur bae öllie vórt zu daegge van ut stasiegaeld moet lehve? Ge hoeft oew aeige nie te schoamen, hurre, ik snap dae wael. Alles is ók vórt zù duur. As ge wilt hek nog wael nun allinge mik vur oe ligge; ge moet mekoare toch un bietje haehlupe in dees tey", ennie ratelde maer dur: dae vul mense zonder gaeld zate'n en nie wisse hoe ze rond moeze komme.

Ik liet hum maer taettere. Immel ötgeprôt zeek: "Ut valt wael mee Hendrik. Ik zal öoew is ötlegge wak ánt doen ben. Ge het gelehk, ik zuuhk nur stasiegaeldblikskes, maer ze zen nie vur mun aeige. Ieders kirre as ik honderdfeftig euro bae ihn heb, stort ik dae nur un goei doel. Zoh hek dees joar al drie kirres nur un goei doel kenne overmoake. Mense gôie'n ut in de nùtuer en ik roap ut op. Tis geminschapsgaeld, dus gehf ik ut wir trug án de geminschap. "Verdorrie", zittie, "dur hek nog nooit án gedocht." "Mooi," zeek, "en krehg ik nou toch nog dieje'n allinge mik"?

 

_______________________________________________________________________

13 november 2024

Ons Han

                                       zoh op ut end vant joar

Tusse die miljarde schón sterre, ben ik op zuuhk nur öoew.

Ut lehve gi dur, zonder öoew;

De wôrheid is echter, daetter niks, nih hillemôl niks,

Óit nog utzaellufde zal zen,

Umdae gij op weg nur öoew paradijs,

un klaehn stukske van men

Mee oe meegenómme het.

__________________________________________________________________________

29 november 2024

Ons Han

                                              Thuysbezörrigd?

Umdae de dizembermônd aalt druk is, gôn wellie mistal in oktober of november al mee ons keiner öt ehte. We zen nie zù van de verplichtinge, ze werke'n ámmel en zoh kenne de keiner in die drukke mônd doen wásse zaehluf wille. En… ge kent ut maer binnen hebbe, nie dan?

Zoh ók dees joar. We zitten gezellig án un grohte tôffel, menukoarte onder ons snot. Ut waar moeilijk kiehze, ut zag ur allemôl lekker öt. Noa vul vehve'n en zesse, han we ons keus gemôkt.

Vurgerehcht en hoofdgerehcht besteld. Al gaoew kwame ze mee d’n uerste gang. Gezellige sfeer, goei persùnihl. Dae ziede nie dik mir dae bediening nog tege un stôtje ken, maer dees han nog humor. Kraek toen we d’n uerste gang binnen hadde, KLETS, ut licht in de keuke'n öt. Al gaoew kwam ur un maeske van de bediening, sorry sorry sorry , ut duurt wá langer want de strohm is ötgevalle. Hillemôl in de zinnoewe. Doe maer rustig maeske, ken gebeure, wellie wôchte wael, brengt nog maer wá te drinke.

Noa un halluf uerke, wiere de gaste wir op de hôgte gesteld van de stand van zake. Mense vertrokke mee un wá benepe gezicht. Toen waar ons tôffel án de béurt. Echter, ut maeske waar zù ángedôn dur ut gebeure, daesse niemer op woorde kos kômme. Ze zee:” Het spijt me hul erg, maer de stroomman ken ut nie mùtihn reparere. We kenne vanovund niemir koke!” Hoewel ut vur ut persùnihl belabberd waar, hadde wellie de grótste lol. De ihn flöoew grap noa de ahnder kwam eröt. Zùwas: ”Dae hedder van Han, ge het al twih kirre gerizzerveerd en al twih kirres afgezeed, wael umdae ge ziehk waart ,maer toch! Nou denke ze, die zalle we is trug hebbe. Nou zen wellie nie thuys". En,“kende dan mùsschiens nun bótteram moake, mee kehs of zoh?”. Chaerum, ut maeske wou ut nog gôn vroage'n ók! En,“zalle we thuysbezörrigd belle, loate we ut hier aflevere”. ”Moeder”, zi d’n oudste, “hedde gij niks te ehte'n in oew tas zitte?”. “Verrek”, zee ik, “ja dae heb ik”. Ik hai nog un zaekske popcorn vur de kleinkeiner in mehn tas zitte. Ieder ihn dan ist op. “No grill, no bill", zee die van ons nog. D’n inne flöoewe zannik kwam noa d’n andere.

Ondertusse zate we ók as innigste tôffeltje nog in ut restaurant. Verontschuldiginge bleve kômme, maer wij wove die gelehk wir weg. Hier kos niemus niks án doen. Dan moetter gewohn ut beste van moake, vehne wellie. Um ut ons toch nog zù veul meugelijk nur de zin te moake, kwam d’n ober nog is langs en zee: “Ik kan nog wael un toetje moake vur öllie, dur hebbe we ginne strohm vur nôddig”. “Aalt lekker”, zin we en zùdoende kwam noa ut vurgerehcht mùtihn ut toetje. Ware we um zeuve’n uere binne komme valle, ut waar nege’n  uere toen we doar mee kloar ware. Nou ist zoh dae mense in hunne kop dik standaardzinnekes hebbe'n en zoh ók hier. Toen we bae de kassa stônne’n um te betoale, kumt ur un maeske öt de keuke en ze zie dae wellie ons jasse'n  ántrekke um te gôn en zonder aehrig zisse: "EN HEEFT HET JULLIE GESMAAKT?", wurrop wellie en ut ahnder persùnihl in lache'n ötbarstte. As ik ut bôske was van dees restùrant dan zouwik dees persùnihl ánhouwe; ze zen gaoewd werd.

Tot de volgende, want wellie komme zeker trug.

_____________________________________________________________________________

Dizember 2024

 Frans Engelen

Un vraoewke bae mehn öt de buert kumt geregeld binne valle vur un kùmke koffie. Ze ken óit vroage stelle wur ge diehp over noa moet denke, zùwas deze.

”Franske”, zisse, “as gij denkt án vrueger, án de kersmisse, wá is öoew dan ut mist baegebleve?”

Ik moes efkes prakkizere, en toen kwam ik tot ut vollegende. Ut zen twih hillemôl verschillende herinneringe maer allee vórt.

Smoeder, ze vádder, mehn zuster en ikke liepe nur de nahchtmis. Ik waar nog maer un maenneke. Mehn hahnd diep in de zakke van onze vádder, laekker waehrum. Ut snuoewde, vaedder waar ut dohdstil op stroat. In die dódse stilte hurde’n ik allihn ut kroake van de snuoew onder mehn schoehn en in de verte un geluyd dae gong van piep, krak, piep, krak. Ut geluyd klonk steeds hadder. Toen zag ik ut. Unne'n aoewere mens kwam dur de snuoew op zun fietske ángereje. De snuoew vahst tusse zun wiele wá ut gepiehp teweeg brôcht. Ut gevuul dae ik toen hai, de waerrumte, ut geluksgevuel, dae zal ik nóit vergehte.

Maer ók...

In diejen tehd kwam de maellikboer nog án huys. Inne kihr in de wehk wierur dan afgerehkend. Vlak vur kerst, ik denk nun dag, stón Peer án de deur vur gaeld. Smoeder dee ope'n en Peer döoewde de rehkening in ons smoeders hahnd. “Wôcht efkes”, zee smoeder, “ik moet efkes wá kweht, ik wor nie goehd van dae paerd van öoew, iederen dag schet hier ie kraek vur mehn deur!" ”Tsja”, zee Peer, “hij kri elliken dag op dezaelde plôts zun ehte, dus schet ie ók elleken dag op dezaelde plôts! ”Nou“, zee smoeder, “bend um dan unne zak tusse zun pohte!" ”Och”, zee Peer, “dae doek al feftig joar en ik scheht ur nog steeds naeffe!”

_____________________________________________________________________________

9 jannewárri 2025

Ons Han 

                                            Vroagske

"Oma ook saatse"? "Nùtuerlijk ken oma schôtse", zehk  tege de klehn manne. Án mehn hand trekke ze me mee nur ut verhuurdershökske. Ik zal ze is loate zien daek nog haendig vuröt, ahchteröt en ast moet ók nog ne pirouette ken op mun schôtse. Ut waar gezellig druk op de schôtsboan in Vallekeswird. Mun dochter en heur keiner ware’n unnen dag in ons schón dörrup en nùtuerlijk moeze we ók efkes nur de schôtsboan. Ik vat de ehzers án en gôi zitte'n um ze onder te behne. Intussen hai d'n twilling zun hulpmiddel gevonde'n en liepe'n ahchter unnen dolfijn of un rendier over ut ijs henne. Ik stôi op en maerrik mùtihn al dae ut nie mir zu vuelt as vrueger, maer ut gi. Op ut ijs ángekomme schuyf ik vuröt, ik mag nie kloage. "Oma oma, pakke?" "Ja hurre, ik kom öllie pakke". En ik durahchter án. De grôhtste lol han ze. Zo langsaam án begonne mun enkels zeer te doen en ók munne rug wow nie echt mir.

Mehn dochter die op ut gemaekske sti te kehke, roept nur men: "moeder ge moet oe aeige nie zoh haoewe; dan valde kraek en brekte hals, naek en niere". Oh jae, daes woar ók. Ik loat mun schaoewers zakke, hoal de spanning öt munne rug en doar gôi ik wir. Noa un uerke zehk: "kom we gôn unne’n olliebol ehte". "Nee oma, saatse, nô mir saatse". "Nih", zehk, "genóg gymmestiek vur vandoag". Schôtse öt en trug nur de verhuurder. "Is de moat nie goehd, vrouwke?", zittie. "Wá bedoelde", zehk. "Ge bent alwir zu rap trug". "Ik heb toch un klehn uerke durop gestôn; daes lang zat vur men.’’ "Un klehn uerke?" "Tien mùnute zalde bedoele". Ik kehk op munne lózzie. Verrek jae, kraek tien mùnute. Ik loat mun aeige nie kenne'n en zeg: "och, ge kent dae wael mee die klehn manne, zen ze op ut ijs, wille ze dur wir vanaf, hebbe ze gin zin mir". Zi d'n dapperste van de twih: "mir saatse, mir saatse oma". "Volleges men wille ze toch nog mir schôtse, zittie". Dae bedoel ik", redde'n ik mun aeige wir. Ik gôi toch nie bekenne daet overal vort zeer due. Op nur de olliebolle...

We hadde’n unne schónne’n dag gehad, geweldig genote'n, ók de vollegenden dag nog trouwùs. Ik bedoel hier en nou.

Vroagske: is ur iemùs die men vur un wehk ken döoewe ahchter ne rolstoel?

_____________________________________________________________________________

5 fibberwárri 2025

Eigenheimer

                                            Dae ken ik ók!

Onze vádder hai in 1949 zun rijbewijs al. Hij hôlde dae pùpierke toen de exames nog wiere afgenômme dur unnen 'dörrupsnotabele'. In dees geval d'n expeditiechef van de Dommelschen Bierbraoewer. As ge de pùstoor nie had ángereje op zenne'n antieke damesfiets, of ut hil rijexame in zun ahchteröt op de handrem hai gereje ,waarde geslaagd.

Ons moeder hai gin rijbewijs, maer stôn wael aalt as uerste kloar as erruges nur toe gereje moes worre. Nog nóit hai ze un stuer in dur hahnd gehad, maer ze bemoeide héur aiege constant mee onze vádder zun rijkunste. 'Dieje fietser hadde nie gezien hè; kekt öt, dieje Mercedes draeit lingzaf; dae stoplicht sti op oranjes'. Onze vádder hiel wijselijk zunne mond. Hoe mihr hij zweeg, hoe mihr ons moeder héur aiege overal mee moeide.

Onze vádder waar al ginne goeie'n autorijer en wier langzamán lichtelijk schizofreen van de nóit afloatende bemoeizucht. Wellie, de keiner hadden ók al dik op ons moeder ingeprôt, en krigge as antwoord: 'OKÉ  DAN ZAL IK WAEL HILLEMÔL NIKS MIR ZEGGE….ÓK GOEHD'.

Gelukkig vón onze vádder ut aei van Columbus. Hij zaag ons moeder, un hil goei naaister, doage'n án un stuk ahchter heur trapnaeimùsjien zitte zwihte. Ze waar nun ingewikkelden tröoewjurrik ánt moake. Onze vádder zette’n ur unne stoel bae en begos: 'Kekt öt mee die scheer, nie zu dicht naeffe'n oe vingers af; dieje möoew kumt tusse'n ut wiel; nie zu dicht mee oewe vinger naeffe die nôld af; die nôld rammelt. dus ge moet um uerst vahstzette!'

Ons moeder wier dur gestoord van. 'Gô asteblief erruges ahnders zitte, want ik wor zinnoewaehchtig van oe. Ik naei al firtig joar op dees mesjien, ik wit heus wael wá ik doe'. 'Kek, dae bedoel ik nou', zee onze vádder rustig. 'Ik heb al firtig joar mun rijbewijs'.

Vanaf toen wier heur reisadvies langsaamán minder, tôdae ze vehfuntwintig joar lôtter bae men in d’n auto zat en continu in discussie ging mee de 'spraakmiep' van mennen Tom-Tom!

_____________________________________________________________________________5 fibberwárri 2025

Eigenheimer

                                            Aaltij al moeite mee lehze gehad.

Ik moet irlijk zegge, die van ons is nie ontevreje over utgihn ik in huys doei, maer ut kon aalt behter zee ze. Noa vierunvirtig joar getröoewd moezzik toch ók maer is lirre koke, zee ze. Ik hai un wehk durvur iets gezeed over ut feit daesse nóit d’n auto wahste of de völnisbakke buyte zette. Nou krihg ik de rehkening geprissenteerd.

'Hier hedde un haendig recept', zee ze friht toen ze mee un vriendin un poar doag nur de zee henne ginge. Toen ze de deur ahchter dur dichttrok, kihk ik us op ut pùpierke. Ik hôlde opgelucht ôijum. NASI, stônner bove. Ik docht, dae moet simpel te moake zen. Nun berg rijst, unne zak gruentes, ne zooi gehakt en un flinke scheut saus um d’n handel op smoak te brenge. Op nur de supermarkt.

Dieje’n oavend un schortje vur gedôn en mee veul zin ging ik án de slag. De dampe van d'n hihte nasi vluchtte dur de afzuygkap nur buyte. Toen ik mee menne snuffert is bove de pan ging hange, viel me mee iets op. Ut waar toch wael hul veul nasi wa’k in die pan zaag. Ik viet ut recept ur nog is bae en doar stôn dae ihn zinneke wá ik in mehn frittighey vergehte waar te lehze.

Vetgedrukt stôn ur bove:

Nasi vur zes persone.

Noa drie doag kos ik ginne nasi mir zien. De vierde’n dag heb ik un frietje gehôld mee drie kurkette. Ut fornuys hek ók nòit mir ángerôkt.

______________________________________

 Miranda Daams

 9 fibberwárri 2025

                              Wá ge kent meemoake...

Ut waar carnaval en zùwas gewônlijk ginge wellie mee de dames van de kapperszaak op stap. Netuerlijk rechstreeks noa ut waehrik. Stôn we bae Zwarthoete binne, ut ihn pilske noa ut ahnder. We han nie geëte, dus viele ze zwoar. Kehk ik um, sti doar un gruupke manskaehrels van un joar of drieëntwintig, allemôl mee un mombakkes op. Ut viel mehn op daesse ons án stônne te stare. D’r wier wá gesmiespeld en de mombakkesse wiere afgezet, wurrop ihn van ons zee “had die maer opgehaoewe”. We rôkte'n án de proat en wellie hurde dae ze öt Den Haag kwame. De snep onder ons zee, “gullie komt zeker öt Den Haag”. “Ja hoor, hoe weet U dat?” Dae hur ik”", zee de snep.”In ut wape van Den Haag sti toch nun ôijevaar of nie”? Diejen Hagenees zee: “Hoe weet U dat”? “Nou dur interesseer ik munaeige vur, “zee de snep. “Witte gij ók wa diejen ôijevaar betekent?”, zee ut snepke wir. Nih dae wissie nie. “Nou, dae zal ik oe vertelle, hohg op de pohte, waennig virre en unne’n grohte’n bek”.

Tsja, dae viel nie in goeie’n aehrde en ze trokke de kuierlatte'n án.

Tege sluyte liepe we nur de vaetschuer op de maert, en wie stônne doar? O,O Den Haag. We hurde ze nog naet roepe: "Mag ik een patatje met”? De snep sprong ur vur d’n twidde kihr tusse'n en riep “dae hiet hier zoh nie. Wellie zegge hier, un frietje zalluf”.

Op un gegeve mument riep de frietboer: "Wie isser án de beurt?”, wurrop diejen hagenees zee: “Ik, meneer”. “Zeg ut is dan jongu”, wurrop diejen hagenees in un dohdstille friettent riep: “Mag ik un frietje zalluf”? Biks kihk hum is án en zee: “Wá moete gij hebbe?” Nogus zittie: “Un frietje zalluf”. Hul de tent begos te lache. Ut maenneke snapte daettie vur d’n twidde kihr vur de gek gehaoewe waar.

ik denk daesse ut nie konne wardere, want we hebbe ze de heul carnaval nie mir gezien.

Fijne carnaval allemôl.

____________________________________________________________________________

 20 fibberwárri 2025

 Hélène v/d Dungen

                                         Wùrrum zij??

Zesuntwintig mey niggetiensestig liep ik zu hard ást ging, van de Dijkstroat, wôr ohme Wim wônde, nur de Kromstroat, want ik hai un zusje gekrege. Op diejen dag krihg ik vur ut uerst in men lehve un groht cadeau, EN ik wier aoewste zus EN grohte zus, allemôl tegelehk. Ut waar liefde op ut uerste gezicht, ze hai rooi hoar, ik waar rossig en alle bruers ware wit of donker.

Toen de joare verstreke wier ze knapper en waar ze meer mondfiat as ikke, en veul behter um lik op stuk te gehve. Hôst alles wá ze dee vónnik schón. Ók toen ze mee vier joar mee hurre fiets op unne pliesiewoage botste en ik de schuld krihg, want un maeske van vier kos dae nóit gedôn hebbe...

Ze krihg mee de liefde van heur lehve twih zone en un dôhchter die zörrigde vur drie schónkeiner en vier klehnkeiner.

Ze wier Jehova’s getuyge mee heur gezin en dae blihk un goei keus, want ze waar gelukkig. En as ur wir is iemus wá van zee, mistal negatief, kon ik heur vroagen hoe ut zat. Vurbild: iemand zee daettie un Getuyge hai zien drinke. “Ja en?”, zee ze dan. "Wurrum zouwe wij nie magge drinke? Tis allihnig nie de bedoeling dae we zat worre". Doar kos ik me wael in vehne, want zatte mense zen dik verrekkes lahstig.

Ze hai ut dik over heur geléuf en as ik zee dae ik gin Getuyge zou worre umdae ik in god geléufde op mun aiege munier, zee ze: “Daes toch dezaelde”.

Op vier november twihduuzendvierentwintig wier mun groht kado inins afgevat. Ik ben ur vierunsestig joar heul friht mee gewist. Dus hedde gullie ók un groht cadeau in oew lehve, bent ur zönnig op, ut is dik nie vur aaltij. As ge ut nie mir het, zen ók nun hohp slingers en ballonne öt oew lehve weg.

Ik hohp maer dae ik heur nog óit zie in heur paradijs, maer as god en Jehova dezaelde zen zùwas ze zee, dan mag ik doar bij heur zeker vahst nog dikkels op bezoek kômme.

_____________________________________________________________________________

 

 

 

 

_____________________________________________________________________________